Chhatrapati Shivaji Maharaj in Aymara

 Chhatrapati Shivaji Maharaj


Suti: Shivaji Bhonsle
Yurïwi uru: 19 uru lapaka phaxsit 1630 marana
Yurïwi: Shivneri Fort, Pune distrito, Maharashtra
Awk tayka: Shahaji Bhonsle (awki) ukat Jijabai (Tayka)
apnaqawi: 1674–1680
Chacha warmi: Saibai, Soyarabai, Putalabai, Sakvarbai , Laxmibai, Kashibai
Wawanaka: Sambhaji, Rajaram, Sakhibai Nimbalkar, Ranubai Jadhav, Ambikabai Mahadik, Rajkumaribai Shirke
Religión: Hinduismo
Jiwata: Abril 3, 1680
Ch’ama: Raigad Fort, Maharashtra B.
Shismbaji

Bhongon Belsleji B. Imperio maratha ukax India uksan inti jalant tuqinkiwa. Jupax uka pachan jach’a ch’axwirinakat maynïriw uñt’ata ukat jichhürunakanx jach’a lurawinakapat sarnaqäwinakax folklore ukan chikanchataw arsu. Shivaji jupax jan axsart’as ukhamarak jach’a administrativo yatiñanakapampix mä enclave ukham lurawayi, ukax sultanato Adilshahi de Bijapur ukanx aynacht’ataw uñjasi. Qhipharux ukax Imperio Maratha ukan génesis ukar tukuwayi. Shivajix apnaqawip utt’ayasax mä administración competente ukat progresiva ukaruw phuqhawayi, mä disciplinado militar ukat suma utt’ayat administrativo ukan yanapt’apampi. Shivaji jupax wali uñt’atawa machaq pallapallanakan tácticas ukanakampi, ukax métodos no convencionales ukanakaruw uñt’ayasi, factores estratégicos ukanakamp aprovechasa, geografía, velocidad ukat sorpresa ukanakamp juk’amp ch’aman uñisirinakapar atipt’añataki.

Childhood & Early Life
Shivaji Bhosle jupax 19 uru lapaka phaxsit 1630 maranw yuritayna, Shahaji Bhosle ukat Jijabai jupanakan wawapawa, Shivneri fortaleza ukan yuritayna, Junnar marka jak’an Pune distriton. Shivaji tatax Shahaji Sultanato Bijapuri uksan irnaqäna - mä asociación tripartita Bijapur, Ahmednagar ukat Golconda ukanakan irnaqäna, general ukhama. Jupax Pune jak’an mä Jaigirdari ukanïnwa. Shivaji mamapax Jijabai Sindkhed irpirin Lakhujirao Jadhav jupan phuchapänwa ukat wali religioso warminïnwa. Shivajix mamaparuw juk’amp jak’achasïna, jupax kunatix askïki ukat jan walïki ukanak wali ch’amampiw amuyt’ayäna. Kunjamakitix Shahajix jilpachax Pune anqäxanw sarnaqäna, Shivajin yatichäwip uñjañax mä jisk’a consejo de ministros ukan amparapankänwa ukax mä Peshwa (Shamrao Nilkanth),mä Mazumdar (Balkrishna Pant), mä Sabnis (Raghunath Ballal), mä Dabir (Sonopant) ukat mä jilïr yatichiri (Dadoji Konddeo). Kanhoji Jedhe ukat Baji Pasalkar jupanakax Shivaji juparux pallapallanakan ukhamarak artes marciales ukanakat yatichañatakiw utt’ayatäpxäna. Shivaji jupax Saibai Nimbalkar jupampiw 1640 maran jaqichasïna.
Shivaji jupax wali jisk’atpachaw yurir irpirir tukuwayi. Mä activo anqankir jaqiwa, jupax Sahayadri qullunakar Shivneri fortalezas ukanakar muyuntat uñakipäna ukat uka chiqarux amparanakap qhipäxjam uñt’äna. 15 maranïkäna ukhajja, Maval sat cheqankir mä tama jan jitheqtir soldadonakaw tantachtʼasïna, jupanakajj qhepatjja, nayrïr atipjäwinakapanwa yanaptʼapjjäna.

Bijapur ukamp ch’axwawinaka
1645 marakamaxa, Shivaji jupax walja estratégicos ukanakan apnaqawip katuqawayi, Sultanato de Bijapur uksanx Pune jak’ankiwa – Torna Inayat Khan markat, Chakan FirangojiNarsala markat, Kondana Adil Shahi gobernadorat, Singhagarh ukat Purandar ukanakamp chika. Ukham suma jikxatasitapatxa, jupax Mohammed Adil Shah jupatakix mä amenaza ukhamaw uñstawayi, jupax Shahaji juparux carcelar jist’antañapatakiw kamachi churawayi, 1648. Shahaji jupax antutatäxänwa, Shivaji jupax jisk’a uñt’atäñapataki ukat juk’amp atipt’äwinakat jark’aqasiñataki. Shivaji jupax Shahaji jiwatapatx wasitatw atipt’äwinak qalltawayi, 1665 maranx Javali valle ukax Chandrarao More, Bijapuri jaigirdaar jupat katuqawayi. Mohammed Adil Shah jupax Afzal Khan juparuw khitäna, jupax irnaqäwipanx wali ch’aman generalänwa, Shivaji jupar apnaqañapataki.
Uka paninix 10 uru noviembre phaxsit 1659 maranw mä privado tantachäwin tantachasipxäna, kuna tuqittï aruskiptʼapkani uka tuqit parltʼañataki. Shivaji jupax mä sipita ukhamaw sasaw amuyäna ukat jupax armadura ukamp wakicht’ataw purinitayna ukat metal tigre garra imantasa. Kunawsatix Afzal Khan jupax Shivaji juparux mä puñalampiw atacatayna, jupax armadurapampiw qhispiyatäna ukatx Shivaji jupax kutt’ayataynawa, Afzal Khan juparux tigre ukan garra ukamp atacatayna, jiwayañkamaw usuchjatayna. Jupax ch’amanchirinakaparux jan irpirin contingentes bijapuri ukanakar jan walt’ayapxañapatakiw mayïna. Shivaji jupatakix atipt’añax jasakiwa, Pratapgarh ch’axwäwinx niya 3000 Bijapuri pallapallanakaw maratha ch’amanchirinakan jiwayat uñjasipxäna. Ukatx Mohammed Adil Shah jupax mä jach’a ejercitoruw khithatayna, general Rustam Zaman jupan p’iqinchata, jupax Shivaji jupampiw Kolhapur ch’axwäwinx uñkatasïna. Shivaji jupax mä estratégico ch’axwäwin atipt’äw jikxatäna, ukat generalax jakäwip qhispiyañatakiw jaltxatayna. Mohammed Adil Shah jupax qhipharux atipt’äw uñjäna, kunapachatix general Siddi Jauhar jupax Panhala fortaleza ukarux sum muyuntawayi, 22 uru sata qallta phaxsit 1660. Shivaji jupax Fort de Panhal ukx wasitat katuntawayi, qhipa maranakanx 1673. Mogols ukanakamp

ch’axwawinaka
Shivajix Sultanato Bijapuri ukamp ch’axwatapa ukat sapürunjam atipt’awinakapax Aurangzeb emperador mogol ukan radar ukar puriyatayna. Aurangzeb jupax juparux mä jan walt’äwjamaw uñjäna, imperial amtäwip jilxatayañataki ukat ch’amanchawip maratha jan walt’äw chhaqtayañatakiw ch’amanchawayi. Ch’axwawinakax 1957 maran qalltawayi, Shivaji ukan generalanakapax Ahmednagar ukat Junnar jak’an territorios mogules ukanakaruw mantapxäna ukat lunthatapxäna. Ukampirus Aurangzeb-an kutkatasiñapax jallu pachan puritapat ukhamarak Delhi markar kutt’asax sucesión ukar ch’axwatapamp jan walt’ayataw uñjasiwayi. Aurangzeb jupax Shaista Khan, Deccan markan gobernadoraparu ukhamarak tayka tiyuparuw Shivaji ukar apnaqañapatak mayïna. Shaista Khan jupax Shivaji ukarux mä jach’a ataque lurawayi, walja fortalezas ukanakaruw katuntawayi, jupanakan apnaqata ukat capital Poona ukas katuntawayi. Shivaji jupax kutt’ayawayiwa, Shaista Khan ukarux mä ataque silencioso ukamp lurawayi, qhipharux usuchjawayiwa ukat Poona markat jaqunukuwayi. Qhipharux Shaista Khan jupax walja ataques ukanakaw Shivaji ukar wakicht’awayi, ukax Konkan suyun fortalezas ukanakan katxarutanakap sinti jisk’achawayi. Chhaqt’at tesoropar phuqhantañatakix Shivajix Surat markaruw atacatayna, ukax mä wakiskir centro de comercio mogul ukawa ukat mogul ukan qamir yänakap lunthatawayi. Mä colerat Aurangzeb chachajja, Jai Singh I sat jilïr generalaparuw 150.000 ejercitompi khitäna. Fuerzas mogules ukanakax wali ch’amampiw ch’axwapxäna, Shivaji jupan apnaqat fortalezas ukanakaruw muyuntapxäna, qullqi apsupxäna ukat jupanakan qhipäxapanx pallapallanakaruw jiwayapxäna. Shivaji jupax Aurangzeb jupamp mä amtar puriñ amtawayi, jan juk’amp jiwatat chhaqhayañataki ukat Tratado de Purandar ukax Shivaji ukat Jai Singh jupanakamp firmatawa, 11 uru chinuqa phaxsit 1665. Shivaji jupax 23 fortalezas ukanakar katuyañ amtawayi, ukatx 400000 qullqiw mogul ukar indemnización ukham payllañatak iyaw satayna Imperio ukaxa. Aurangzeb jupax Shivaji juparux Agra markar jawillt’awayi, mä amtampiw pallapallanakan ch’amapampi Afganistán markan imperios mogules ukanakar ch’amanchañataki. Shivajix llätunk marani Sambhaji yuqapampix Agra markaruw sarapxäna, ukat Aurangzeb jupax kunjams uñjäna ukax chuym ch’allxtayäna. Jupax tribunal ukanx wali ch’amampiw mistuwayi ukatx mä chuym ust’ayat Aurangzeb jupax utan jist’antataw uñjasiwayi. Ukampis Shivajix wasitatwa yatiñapampi ukat k’ari yatiñapampix carcelar jist’antatäñat qhispiwayi. Jupajj wali usutäkaspas ukhamaw amuyasïna, ukat canastanak muxsa achunak templor apañatak wakichtʼäna, ukhamat Diosar mayisiñataki. Jupax mä apt’asir jaqit uñt’ayasisinx yuqaparuw mä canasta ukar imantawayi, ukatx 17 uru achuqa phaxsit 1666 maranw qhispiwayi, qhipa pachanakanx mogul ukat maratha ukan uñisiñanakapax wali sumaw jikxatasïna, sapa kutiw Sardar Jaswant Singh mogul tuqi mediación ukampix samarañ qalltawayi. Sumankañax 1670 marakamaw utjäna, ukatx Shivaji jupax mogols ukanakarux taqpach jan walt’ayañ qalltawayi. Jupax pusi phaxsitx jilpach territorionakap kutt’ayawayi, mogols ukanakamp muyuntat uñjasiwayi.

The English ukamp chikt’atäña
Qallta urunakax apnaqawipanx Shivajix inglés jaqinakampiw wali suma apasiñanak utjatayna, jupanakax Sultanato Bijapuri ukaruw yanapt’apxäna, jupar ch’axwañanx Fuerte de Panhala uksa katuntasinx 1660. Ukhamat 1670 maranx Shivajix inglés jaqinakarux Bombay markanx jan aljapxatapatw sartawayi ch’axwañ material. Aka ch’axwawix 1971 maranw sarantaskakïna, ukatx wasitatw inglés jaqinakax Danda-Rajpuri markar ataque luratapatx janiw yanapt’apkänti, ukatx jupax Rajapur markan inglés fabricanakaruw lunthatawayi. Walja aruskipäwinakaw pä partidos ukanakan término ukar puriñapatak jan phuqhaskänti ukatx inglés jaqinakax janiw juparux yanapt’apkänti.

Coronación ukat Conquistas
Poona ukat Konkan ukanakar jak’achasir territorionakar mä jach’a control ch’amanchasa, Shivaji jupax mä título Rey ukar apsuñ amtäna ukat nayrïr Soberanía Hindu Sur uksan utt’ayañ amtäna, ukax jichhakamax musulmanes ukanakan apnaqatawa. Jupajj 1674 maran junio phajjsit 6 urunak saraqataruw Raigadh markan mä jachʼa coronación ceremonia ukan Marathas markan Reyjam coronat uñjasïna. Coronación ukax Pandit Gaga Bhatt jupan oficiatänwa, niya 50.000 jaqinakan tantachasiwip nayraqatan. Jupax walja sutinak katuqawayi, Chhtrapati (soberano primordial), Shakakarta (mä época ukan utt’ayiripa), Kshatriya Kulavantas (Kshatriyas p’iqinchiri) ukat Haindava Dharmodhhaarak (khititix hinduismo ukan qullanätap jach’anchayi).
Coronación qhipatxa, marathas jupanakax Shivaji jupan kamachinakaparjamax agresivan conquista ch’amanchawinak qalltawayi, jilpach estados de Deccan ukanakar Soberanía Hindu ukar ch’amanchañataki. Jupax Khandesh, Bijapur, Karwar, Kolkapur, Janjira, Ramnagar ukat Belgaum ukanakaruw katuntawayi. Jupax Vellore ukat Gingee uksan fortalezas ukanakaruw katuntawayi, Adil Shahi apnaqirinakan apnaqata. Ukhamarakiw Venkoji padrastro jilapampiw mä amtar puripxäna, Tanjavur ukat Mysore ukanakan apnaqawipatxa. Kuntix jupax amtkän ukax estados de Deccan ukanakar mayachthapiñaw mä nativo hinduista apnaqirin apnaqatapata ukhamarak anqäx jaqinakat jark’aqañaw musulmanes ukat mogules ukanakat.

Administración
Jupan apnaqawipanx maratha administración ukax utt’asiwayi kawkhantix Chhatrapati ukax jach’a soberano ukhamarak mä equipo llätunk ministrunakaw utt’ayata kunayman políticas ukanakan sum phuqhasiñapataki. Aka llätunk ministrunakax Shivaji ukar chiqak yatiyapxäna ukatx walja ch’amampiw churapxäna políticas formuladas del Rey ukan phuqhañapataki. Aka llätunk ministrunakax akanakawa –
(1) Peshwa jan ukax Primer Ministro, jupax administración general uksan p’iqinchiripawa ukat jan utjkipanx reyin sutipxarux uñt’ayaraki.
(2) Majumder jan ukax auditor ukax Reino ukan qullqi tuqit k’umaräñapatak lurañapawa
(3) Panditrao jan ukax Jilïr Irpiri ajay p’iqinchirux ajay tuqin suma jakañap uñjañapawa, religiosos ceremonias ukanakat fechas askichaña ukat programas benéficos ukanakax luratäki uk uñjañapawa . reyin luratapa.
4) Dabir jan ukax Secretario de Relaciones Exteriores ukarux políticas exteriores ukanakat reyir iwxt’añapatakiw katuyatäna.
(5) Senapati jan ukax General Militar ukax pallapallanakan taqi kunan uñjañ uñjirïna, pallapallanakar wakicht’aña, jawst’aña ukat yatichaña. Ukat mä chʼaxwäwix utjkäna ukhaxa, reyin estratégico tuqit amuytʼasirïtaynawa.
(6) Nyayadhish jan ukax Jefe de Justicia ukax formulaciones de ley ukat qhipharux phuqhañap uñjäna, civil, judicial ukhamarak militar.
7) Mantri jan ukajj Crónico sat qellqerejj taqe kunatï reyejj sapa uru jakäwipan lurkäna ukanak wali sum qellqtʼañapänwa.
8) Sachiv jan ukax Superintendente sat chachaw reyin qillqatanakap uñjäna.

Shivaji jupax wali ch’amampiw marathi ukat sánscrito uka arunak cortepan apnaqañapatak ch’amanchawayi, persa aru apnaqañat sipansa, ukax utjkän uka Real aru. Ukat jupan apnaqat fortalezanakan sutinakapsa sánscrito sutinakaruw mayjtʼayarakïna, ukhamat hinduismo religionapar jukʼamp jachʼañchañataki. Shivaji chachajj pachpa hinduismo religionankir jaqëkchïnsa, apnaqäwipan taqe religionanakaruw tolerasiñapatak chʼamañchäna. Políticas administrativas ukanakapax sujeto-amigable ukhamarak humano ukhamawa, ukat jupax warminakan libertad ukaruw ch’amanchawayi apnaqawipanxa.Jupax casta discriminación ukarux wali ch’amanchawayiwa ukat tribunalapanx taqi casta ukankirinakaruw irnaqayaraki. Jupax sistema Ryotwari ukar uñt’ayi, ukax yapuchirinakamp estado ukamp chika taypinkirinakax janiw munaskiti, ukatx qullqix chiqak lurayirinakat ukhamarak achuyirinakat apthapiñatakiwa. Shivaji jupax pä impuesto apthapiñ uñt’ayi, ukax Chauth ukat Sardeshmukhi satawa. Jupax reinoparux pusi provincianakaruw jaljatayna, sapa provinciax mä Mamlatdar ukan p’iqinchatawa. Ayllux unidad de administración ukan jisk’akiwa ukatx p’iqinchiripax Deshpande sutimp uñt’atawa, jupax Village Panchayat uksan p’iqinchiripawa. Shivaji jupax mä ch’aman pallapallanak ch’amanchawayi, walja fortalezas estratégicas ukanakaw lurawayi, fronteranakapar jark’aqañataki ukhamarak mä ch’aman presencia naval ukar Konkan ukat Goan costas ukanakan uñstayañataki. 

Demise ukat Legacy Shivaji jupanakax 52 maraniw 3 uru achuqa phaxsit 1680 maran Raigad Fort ukan jiwapxatayna, disenteria usump usuntasa. Mä ch’axwawi sucesión ukax Sambhaji jilïr yuqapampi Soyrabai kimsïr warmipampix 10 marani Rajaram yuqapan sutipxar jiwatapatw uñstawayi. Sambhaji jupax Rajaram waynarux tronopat jaqunukuwayi ukat jupa pachpaw 20 urunak saraqkipan chinuqa phaxsit 1680 maranx trono ukar makhatawayi.mogul-maratha ch’axwawinakax Shivaji jiwatapatx sarantaskakiwa ukatx maratha jach’a kankañax wali jisk’achasiwayi. Ukampirus ukax Madhavrao Peshwa waynaw kutt’ayawayi jupax maratha jach’a kankañap kutt’ayawayi ukat Norte de India uksanx autoridadap utt’ayawayi.

No comments:

Post a Comment